Wat is Analytische Tekentherapie / Tekenanalyse?
Analytische Tekentherapie of Tekenanalyse is een inzichtgevende therapie waarbij wordt gewerkt met tekeningen. Inzichten die je door je eigen tekeningen kunt beleven en doorvoelen. Gedachten, overtuigingen en rationele kennis krijgen hun rechtmatige plek en aandacht, maar zijn een onderdeel van een groter geheel. Analytische tekentherapie is een diagnoseoverstijgende therapie.
Wat is de meerwaarde van tekeningen in therapie?
Praten over een tekening kan veiliger en gemakkelijker zijn dan rechtstreeks praten over jezelf. Of over je gevoelens of problemen. Tekeningen kunnen helend werken, doordat je wat binnen in je leeft ook naar buiten brengt in beeld-taal. Op het papier krijgt het een concrete vorm.
Net als bij dromen bevatten tekeningen symbolen waarvan de betekenis niet altijd direct duidelijk is. Je onbewuste 'spreekt' in beelden.
De tekentherapeut kijkt en luistert met aandacht en stelt gericht vragen naar aanleiding van 'de taal' die je tekening spreekt.
De tekeningen die je maakt blijken vaak 'blessings in disguise':
vermomde zegeningen.
Alles is er op dit moment en op deze plaats - en in de tekening
Onopgeloste conflicten en niet vervulde behoeften - van vroeger of van nu - kunnen op een vervelende manier hun aandacht blijven opeisen in relaties en situaties die je nu meemaakt. Ook kan zich dit uiten in lichamelijke klachten.
Via de tekening is het mogelijk om er op een veilige manier naar te kijken. De Tekenanalyse helpt het herkennen, ophelderen en loslaten van onbewuste hinderende patronen. Je onbewuste overtuigingen werken namelijk altijd sterker uit in je leven dan je bewuste. Je hervindt de kracht in jezelf, zodat er ruimte ontstaat voor verandering en nieuwe, blijvende, constructieve oplossingen.
“Terug naar mijn kindertijd? Ja, maar … nee, maar…”
Een brug slaan naar het verleden werkt uitstekend voor sommige mensen, voor anderen niet. Voor de een betekent het een enorme opluchting, voor de ander is het een (te) grote belasting. De therapeut respecteert – ook op dit gebied - je wensen en je grenzen, die we aan het begin van de therapie verkennen.
Waar het om gaat is dat herinneringen 'huidig' zijn; ze kunnen nu klachten veroorzaken. Dat wat je niet (meer) weet, kan als onbewuste blokkerende kracht je levensgeluk behoorlijk beperken. Het doorvoelen en inzien hoe je geschiedenis nu invloed op je heeft, is een van de werkzame bestanddelen van de Tekenanalyse.
Veranderingen via het tekenproces vinden vaak plaats in een gewijzigde staat van hersengolven (zoals in meditatie). Traumatische herinneringen kunnen 'onschadelijk' worden gemaakt en je bevrijden van pijn uit het verleden. De informatie die de tekening bevat en oplevert is vaak pre-cognitief.
De Tekenanalyse kan een diepgaand en duurzaam veranderingsproces op gang brengen en houden.
Wat moet ik me voorstellen bij het tekenen?
Je tekent meestal met potlood en kleurpotloden op A4 formaat papier. In het begin teken je voornamelijk naar aanleiding van situaties die nu in je leven spelen, of gebeurtenissen uit de herinnering. Verder zijn er tekenopdrachten met bepaalde thema’s.
Aan de tekenopdrachten gaat een eenvoudige ontspanningsoefening of ademhalingsoefening vooraf. Om bepaalde beelden te helpen oproepen, vraagt de therapeut je soms iets voor te stellen (korte visualisatie of geleide fantasie).
Het maken van een tekening duurt meestal 15 tot 20 minuten, daarna praten we er over.
“Ik kan niet tekenen” “Ik ben niet goed in tekenen”
Is het dan wel iets voor mij?
Voor deze therapie hoef je beslist niet ‘goed’ of ‘mooi’ te kunnen tekenen. Daar gaat het niet om. De meest eenvoudige tekening werkt al. En gewoon praten zonder te tekenen is ook mogelijk. Er hoeft niet per se in elke sessie getekend te worden.
Hoe lang duurt de therapie?
Kort als het kan, langer als het nodig is. De Tekenanalyse is maatwerk. Hoe lang het duurt hangt af van wie je bent, hoe je er op reageert, wat de aard en omvang van het probleem of de problemen zijn, en van het doel dat gesteld is.
Het kan enkele weken duren, maar ook meerdere maanden. In het begin is één keer per week aan te raden en later is een keer in de twee weken gangbaar. Andere mogelijkheden zijn bespreekbaar als blijkt dat dit beter werkt. Door middel van evaluaties wordt vastgesteld hoe tevreden beide partijen zijn over de samenwerking en de resultaten.
Uitgangspunten
De Tekenanalyse heeft een psychodynamische basis en een Rogeriaanse cliëntgerichte benadering, in combinatie met cognitieve gedragstherapeutische en oplossingsgerichte technieken. Dat betekent dat er zowel aandacht is voor wat en hoe je denkt als wat en hoe je voelt. Beide hangen samen en hebben gevolgen voor je lichaam, je gedrag, en de relaties met anderen.
De invloed van C.G. Jung is merkbaar in het werken met tekeningen en de visie op de mens als geheel. De Tekenanalyse maakt gebruik van ervaringsgerichte methoden zoals geleide imaginatie, visualisatie (mental imagery) en focusing. Een krachtig werkzaam onderdeel van de therapie is Symbooldrama of Katathym Imaginatieve Psychotherapie (K.I.P.) Meer hierover vind je onder het kopje 'Meer weten'. De therapie blijft zich voortdurend ontwikkelen onder invloed van de nieuwste wetenschappelijke (neurobiologische) en psychotherapeutische inzichten.
Tekenanalyse ontwikkeling en onderbouwing:
Drs. W. D. Dondorp, die de methode heeft ontwikkeld, uitgebouwd, en wetenschappelijk onderbouwd, heeft op 26 april 2013 hiervoor een Koninklijke onderscheiding ontvangen.
Er is in juli 2017 een boek van haar verschenen over kinderen in de Japanse interneringskampern en de Tekenanalyse.
Mevrouw Dondorp is op 17 februari 2023 overleden.
